ءدال وسى پروكۋراتۋرا سوت اكتىلەرىنىڭ زاڭدىلىعى مەن ادىلدىگىن قامتاماسىز ەتۋدە شەشۋشى ءرول اتقارادى. ونىڭ قىزمەتى ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن، قوعام مەن مەملەكەتتىڭ مۇددەلەرىن قورعاۋعا، سونداي-اق سوت جۇيەسىندە زاڭدىلىق پەن قۇقىقتىق ءتارتىپتى ساقتاۋعا باعىتتالعان. ورتاشا العاندا، پروكۋرورلار جىل سايىن 35 مىڭعا جۋىق قىلمىستىق ءىستى قاراۋعا قاتىسادى.

مەملەكەتتىك ايىپتاۋدىڭ نەگىزگى مىندەتتەرى: قىلمىستىڭ دۇرىس سارالانۋىن قامتاماسىز ەتۋ، سوت قاتەلىكتەرىن بولدىرماۋ، زاڭدى جانە ءادىل شەشىم شىعارۋ.

مەملەكەتتىك ايىپتاۋشىنىڭ نەگىزگى ماقساتى-دالەلدەۋدىڭ بارلىق زاڭدى تاسىلدەرىن قولدانا وتىرىپ، سوتتالۋشىنىڭ كىناسىن سوتتا دالەلدەۋ. ونىڭ جاۋاپكەرشىلىكتەن كەتۋىنە جول بەرمەڭىز جانە سوتتى ءادىل جانە پروپورتسيونالدى جازا تاعايىنداۋعا باعىتتاڭىز.

سونىمەن بىرگە، مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى كىناسىز ادامدى سوتتاۋعا جول بەرمەۋى كەرەك. ەگەر كىناسى دالەلدەنبەسە، وندا پروكۋرور ايىپتاۋدان باس تارتۋعا مىندەتتى، ياعني ءىس جۇزىندە سوتتالۋشىنى اقتاۋ تۋرالى سوتتان سۇراۋ.

مىسالى، وتكەن جىلى سوتتا مەملەكەتتىك ايىپتاۋشىلار 3 سوتتالۋشىنى ايىپتاۋدان باس تارتتى.

قاداعالاۋ ۆەدومستۆوسىنىڭ نارازىلىقتارى بويىنشا 2024 جىلى 10 ادامنىڭ اقتالعانى، تاعى 248 سوتتالۋشىنىڭ قاجەتسىز قاتاڭ جازالارى جەڭىلدەتىلگەنى سوت پروتسەسىندە پروكۋروردىڭ ادام قۇقىعىن قورعاۋ ءرولىنىڭ ارتىپ كەلە جاتقاندىعىن ايعاقتايدى.

مىسالى، 17.09.2024 ج. باس پروكۋروردىڭ كاسساتسيالىق نارازىلىعى بويىنشا جوعارعى سوت پاتەردى توناعانى ءۇشىن سوتتالعان ازامات ك.-عا قاتىستى قىلمىستىق ءىستى قايتا قارادى.

پروكۋرورلار ازامات ك جانە پاتەر ساتۋشىسىمەن ازاماتتىق-قۇقىقتىق قاتىناستا بولعاندىقتان، بۇل ونىڭ قىلمىستىق قۋدالاۋىن جوققا شىعاراتىندىعىن راستاعان.

ءىس بويىنشا ازامات ك.-ءنىڭ الداۋىنىڭ نەمەسە باسقا بىرەۋدىڭ مۇلكىن زاڭسىز جانە وتەۋسىز يەمدەنۋ ماقساتىنىڭ بولۋى دالەلدەنبەگەن. كۋالەردىڭ بۇرىنعى يەسى ازامات ك-ءنىڭ پاتەرىن 100 مىڭ تەڭگەگە ساتقانىن راستادعان.

ازامات ك كۋالەردىڭ قاتىسۋىندا قولحاتسىز اقشا تاپسىرعان. سونىمەن قاتار، ساتۋشىنىڭ پاتەرگە تيەسىلى ەكەندىگى تۋرالى قۇجاتتارى بولاعان، ويتكەنى ول ونى بۇرىنعى يەسىمەن اۋىزشا كەلىسىم نەگىزىندە ساتىپ العان.

ناتيجەسىندە جوعارعى سوت نارازىلىق دالەلدەرىمەن كەلىسىپ، ازامات ك-نى اقتادى.

وسىلايشا، باس پروكۋراتۋرا قىلمىستىق پروتسەستە ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ بويىنشا تۇراقتى نەگىزدە جۇمىس جۇرگىزۋدە.

ايتا كەتۋ كەرەك، سوت پروتسەسىندە پروكۋروردىڭ ءرولى وتە جان-جاقتى. ءوز ميسسياسىن ورىنداۋ كەزىندە ول جابىرلەنۋشىنىڭ دە، سوتتالۋشىنىڭ دا زاڭدى مۇددەلەرىن ەسكەرۋى كەرەك.

سوندىقتان پروكۋرورلار قىلمىستىق پروتسەسكە تارتىلعان بارلىق ازاماتتاردىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىقتارىنىڭ ساقتالۋىن ارقاشان ءبىرىنشى ورىنعا قويادى. قاراپايىم سوزبەن ايتقاندا، مەملەكەتتىك ايىپتاۋشىنىڭ مىندەتى سۋدياعا سوت قاتەلىكتەرىن جويۋعا جانە ءادىل شەشىم شىعارۋعا كومەكتەسۋ. سونىمەن بىرگە، جاسالعان قىلمىس ءۇشىن جازانىڭ بۇلتارتپاستىعى قاعيداتىن ساقتاي وتىرىپ، پروكۋرورلار بۇرىن سوتتار اقتاعان 32 قىلمىسكەردى سوتتاۋعا تۇبەگەيلى قول جەتكىزدى.

وتىنىشتەر مەن نارازىلىقتار بويىنشا بارلىعى 1 164 ادامعا قاتىستى ۇكىمدەر زاڭعا سايكەس كەلتىرىلدى.

سوت شەشىمدەرىنىڭ زاڭدىلىعى مەن ادىلدىگىنە قول جەتكىزۋدە سوت پروتسەستەرىنىڭ ونلاين ترانسلياتسيالارى دا ماڭىزدى ءرول اتقارادى. بۇل تاجىريبە بىزدە جاڭالىق بولىپ تابىلادى جانە ەندى عانا قارقىن الا باستادى.

بيشىمباەۆقا قاتىستى قازاقستاندىق قانا ەمەس، الەمدىك جۇرتشىلىقتىڭ دا نازارىندا بولعان ءىس جارقىن مىسال بولىپ تابىلادى.

سوت پەن پروكۋرورلاردىڭ سوت تورەلىگىن ىسكە اسىرۋ جانە سوت پروتسەسىن ۇيىمداستىرۋ، اتالعان ءىس بويىنشا تاراپتاردىڭ جارىسپالىلىعىن قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى جۇمىسى ازاماتتاردىڭ وڭ پىكىرلەرىن الدى.

ونلاين ترانسلياتسيا سونىمەن قاتار سۋديالاردىڭ، پروكۋرورلاردىڭ جانە ادۆوكاتتاردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتەدى، ولار ءوز جۇمىستارىنىڭ جۇرتشىلىقتىڭ باقىلاۋىندا ەكەنىن تۇسىنەدى.

ءباسپاسوز قىزمەتى