Däl osy prokuratura sot aktılerınıŋ zaŋdylyǧy men ädıldıgın qamtamasyz etude şeşuşı röl atqarady. Onyŋ qyzmetı azamattardyŋ qūqyqtary men bostandyqtaryn, qoǧam men memlekettıŋ müddelerın qorǧauǧa, sondai-aq sot jüiesınde zaŋdylyq pen qūqyqtyq tärtıptı saqtauǧa baǧyttalǧan. Ortaşa alǧanda, prokurorlar jyl saiyn 35 myŋǧa juyq qylmystyq ıstı qarauǧa qatysady.
Memlekettık aiyptaudyŋ negızgı mındetterı: qylmystyŋ dūrys saralanuyn qamtamasyz etu, sot qatelıkterın boldyrmau, zaŋdy jäne ädıl şeşım şyǧaru.
Memlekettık aiyptauşynyŋ negızgı maqsaty-däleldeudıŋ barlyq zaŋdy täsılderın qoldana otyryp, sottaluşynyŋ kınäsın sotta däleldeu. Onyŋ jauapkerşılıkten ketuıne jol bermeŋız jäne sotty ädıl jäne proporsionaldy jaza taǧaiyndauǧa baǧyttaŋyz.
Sonymen bırge, memlekettık aiyptauşy kınäsız adamdy sottauǧa jol bermeuı kerek. Eger kınäsı däleldenbese, onda prokuror aiyptaudan bas tartuǧa mındettı, iaǧni ıs jüzınde sottaluşyny aqtau turaly sottan sūrau.
Mysaly, ötken jyly sotta memlekettık aiyptauşylar 3 sottaluşyny aiyptaudan bas tartty.
Qadaǧalau vedomstvosynyŋ narazylyqtary boiynşa 2024 jyly 10 adamnyŋ aqtalǧany, taǧy 248 sottaluşynyŋ qajetsız qataŋ jazalary jeŋıldetılgenı sot prosesınde prokurordyŋ adam qūqyǧyn qorǧau rölınıŋ artyp kele jatqandyǧyn aiǧaqtaidy.
Mysaly, 17.09.2024 j. Bas prokurordyŋ kassasiialyq narazylyǧy boiynşa Joǧarǧy Sot päterdı tonaǧany üşın sottalǧan azamat K.-ǧa qatysty qylmystyq ıstı qaita qarady.
Prokurorlar azamat K jäne päter satuşysymen azamattyq-qūqyqtyq qatynasta bolǧandyqtan, būl onyŋ qylmystyq qudalauyn joqqa şyǧaratyndyǧyn rastaǧan.
Is boiynşa azamat K.-nıŋ aldauynyŋ nemese basqa bıreudıŋ mülkın zaŋsyz jäne öteusız iemdenu maqsatynyŋ boluy däleldenbegen. Kuälerdıŋ būrynǧy iesı azamat K-nıŋ päterın 100 myŋ teŋgege satqanyn rastadǧan.
Azamat K kuälerdıŋ qatysuynda qolhatsyz aqşa tapsyrǧan. Sonymen qatar, satuşynyŋ päterge tiesılı ekendıgı turaly qūjattary bolaǧan, öitkenı ol ony būrynǧy iesımen auyzşa kelısım negızınde satyp alǧan.
Nätijesınde Joǧarǧy Sot narazylyq dälelderımen kelısıp, azamat K-ny aqtady.
Osylaişa, Bas prokuratura qylmystyq proseste azamattardyŋ qūqyqtaryn qorǧau boiynşa tūraqty negızde jūmys jürgızude.
Aita ketu kerek, sot prosesınde prokurordyŋ rölı öte jan-jaqty. Öz missiiasyn oryndau kezınde ol jäbırlenuşınıŋ de, sottaluşynyŋ da zaŋdy müddelerın eskeruı kerek.
Sondyqtan prokurorlar qylmystyq proseske tartylǧan barlyq azamattardyŋ konstitusiialyq qūqyqtarynyŋ saqtaluyn ärqaşan bırınşı orynǧa qoiady. Qarapaiym sözben aitqanda, memlekettık aiyptauşynyŋ mındetı sudiaǧa sot qatelıkterın joiuǧa jäne ädıl şeşım şyǧaruǧa kömektesu. Sonymen bırge, jasalǧan qylmys üşın jazanyŋ būltartpastyǧy qaǧidatyn saqtai otyryp, prokurorlar būryn Sottar aqtaǧan 32 qylmyskerdı sottauǧa tübegeilı qol jetkızdı.
Ötınışter men narazylyqtar boiynşa barlyǧy 1 164 adamǧa qatysty ükımder zaŋǧa säikes keltırıldı.
Sot şeşımderınıŋ zaŋdylyǧy men ädıldıgıne qol jetkızude sot prosesterınıŋ onlain transliasiialary da maŋyzdy röl atqarady. Būl täjıribe bızde jaŋalyq bolyp tabylady jäne endı ǧana qarqyn ala bastady.
Bişımbaevqa qatysty qazaqstandyq qana emes, älemdık jūrtşylyqtyŋ da nazarynda bolǧan ıs jarqyn mysal bolyp tabylady.
Sot pen prokurorlardyŋ sot törelıgın ıske asyru jäne sot prosesın ūiymdastyru, atalǧan ıs boiynşa taraptardyŋ jaryspalylyǧyn qamtamasyz etu jönındegı jūmysy azamattardyŋ oŋ pıkırlerın aldy.
Onlain transliasiia sonymen qatar sudialardyŋ, prokurorlardyŋ jäne advokattardyŋ jauapkerşılıgın arttyruǧa yqpal etedı, olar öz jūmystarynyŋ jūrtşylyqtyŋ baqylauynda ekenın tüsınedı.
Baspasöz qyzmetı
