ءجىو قۇرىلىمىنىڭ بەستەن ءبىر بولىگى ساۋداعا تيەسىلى

قر پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى – ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى سەرىك جۇمانعاريننىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ەكونوميكالىق ءوسۋدى قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى شتابتىڭ كەزەكتى وتىرىسىندا ساۋدا كولەمىن ارتتىرۋ مۇمكىندىكتەرى، شىمكەنت پەن جامبىل وبلىسىنىڭ ەكونوميكالىق دامۋ كورسەتكىشتەرى جانە ينۆەستيتسيالىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋدى قيىنداتاتىن ماسەلەلەر قارالدى.

ساۋدا قازاقستان ەكونوميكاسىندا ەكىنشى ورىن الادى. ونىڭ ءجىو قۇرىلىمىنداعى ۇلەسى 19,1%. 2025 جىلدىڭ العاشقى ەكى ايىندا ساۋدانىڭ ناقتى كولەم يندەكسى جوسپارلانعان 4,7%-دان 6%-دى قۇرادى. ساۋدا نكي-ىنە بەس ءوڭىر ەڭ كوپ ۇلەس قوستى، ولاردىڭ ۇلەسىنە تاۋار اينالىمىنىڭ جالپى كولەمىنىڭ 73,6%-ى تيەسىلى (قاڭتار-اقپاندا – 3,5 ترلن تەڭگە). بۇل الماتى، استانا، اقتوبە، اتىراۋ جانە قاراعاندى وبلىستارى.

كوتەرمە ساۋدا مۇناي ونىمدەرى، اۆتوتەحنيكا، فارماتسەۆتيكا ونىمدەرى، استىق، قانت جانە سۋسىندار ەسەبىنەن 6,6%-عا (6,1 ترلن تەڭگە), بولشەك ساۋدا مۇناي ونىمدەرى، قۇرىلىس ماتەريالدارى، ماشينالار مەن جابدىقتار، كونديتەرلىك، ەت جانە بالىق ونىمدەرىنىڭ ءوسۋى ەسەبىنەن 4,7%-عا (2,8 ترلن تەڭگە) ارتتى.

ساۋدا جانە ينتەگراتسيا ءبىرىنشى ۆيتسە-ءمينيسترى ايجان بيجانوۆانىڭ ايتۋىنشا، ساۋدادا نەگىزىنەن ميكرو جانە شاعىن بيزنەس جۇمىس ىستەيدى (99%), ولاردىڭ ۇلەسىنە جالپى تاۋار اينالىمىنىڭ 66%-ى تيەسىلى. 2025 جىلى ساۋدانىڭ ناقتى كولەم يندەكسىن 113% دەڭگەيىندە قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن تاۋار اينالىمىن 87 ترلن تەڭگەگە جەتكىزۋ قاجەت (2024 جىلى – 70 ترلن تەڭگە). بۇل نەگىزىنەن سالانىڭ 67,5%-ىن قۇرايتىن كوتەرمە ساۋدانىڭ ەسەبىنەن جۇزەگە اسىرىلادى. مۇنداي وسىمگە شيكى مۇناي ءوندىرۋدى جانە ونى قايتا وڭدەۋدى، گازدى ۇلعايتۋ، وڭدەۋ ونەركاسىبى مەن اوك دامىتۋ، تۇرمىستىق تەحنيكا جەلىسىن كەڭەيتۋ، فارماتسەۆتيكا ءوندىرىسىن ۇلعايتۋ ەسەبىنەن قامتاماسىز ەتىلەدى.

شيكىزاتتىق ەمەس ەكسپورتتى ۇلعايتۋ ماقساتىندا قىتاي، رەسەي، وزبەكستان، ءباا، اۋعانستان، يران، تاجىكستان جانە پاكىستانعا ەكسپورتتىق جەتكىزىلىم گەوگرافياسىن كەڭەيتۋ جۇمىسى جۇرگىزىلۋدە. وسى نارىقتاردا تۇراقتى بولۋ ءۇشىن قوسىمشا 10 ساۋدا ءۇيى مەن سەرىكتەستىك كەڭسەلەرىن اشۋ جوسپارلانۋدا. حالىقارالىق ماركەتپلەيستەر ارقىلى حالىقارالىق ەلەكتروندىق ساۋداعا ينتەگراتسيا جۇرگىزىلۋدە.

بولشەك ساۋدا اينالىمنىڭ 32,5% قۇرايدى. 2025 جىلى بولشەك ساۋدا كولەمى 28 ترلن تەڭگە (2024 جىلعا قاراي +5,5 ترلن تەڭگە) دەڭگەيىندە بولجانىپ وتىر. بولشەك ساۋدا نارىعىن ىنتالاندىرۋ ءۇشىن حالىق بانكىمەن بىرلەسىپ «Digital Bazar» جوبالارى ەنگىزىلۋدە، تاڭبالاناتىن تاۋارلاردىڭ تىزبەسى كەڭەيتىلۋدە، تۇتىنۋشىلىق كرەديت بەرۋ دامۋدا.

سونىمەن قاتار ەلىمىزدەگى ەلەكتروندىق ساۋدانىڭ قارقىنىن ارتتىرۋ شارالارى تالقىلاندى. بۇل سالا تۇراقتى ءوسىپ كەلەدى. الدىن الا مالىمەتتەر بويىنشا، 2024 جىلى ونىڭ كولەمى 3,2 ترلن تەڭگەنى قۇراپ، 14%-عا ۇلعايدى. 2025 جىلى بۇل كورسەتكىشتىڭ 4,5 ترلن تەڭگەگە دەيىن ءوسۋى كۇتىلۋدە. جەدەل مالىمەتتەرگە سايكەس، بيىلعى جىلدىڭ قاڭتار-اقپان ايلارىندا نارىقتىڭ 85%-ىن قامتيتىن ءىرى ماركەتپلەيستەردەگى تاۋار اينالىمى 0,7 ترلن تەڭگەگە جەتتى. ەلەكتروندىق كوممەرتسيا مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋ ماقساتىندا Instagram ارقىلى جاسالاتىن ساتىلىمداردى e-commerce ساناتىنا جاتقىزۋ ماسەلەسى قاراستىرىلۋدا. سونداي-اق Kaspi.kz جانە قازپوشتامەن بىرلەسىپ، كوتەرمە ساۋدانى دامىتۋ ءۇشىن قازاقستاندىق جانە قىتايلىق كاسىپكەرلەرگە ارنالعان B2B پلاتفورماسى تەستىلىك رەجيمدە ىسكە قوسىلدى. بۇل پلاتفورمادا نەگىزگى تاۋار ساناتتارى تۇرمىستىق تەحنيكا، ۇيگە ارنالعان تاۋارلار جانە جەڭىل ونەركاسىپ ونىمدەرى بولماق. اتالعان باستامالاردى جۇزەگە اسىرۋ ەلىمىزدەگى تاۋار اينالىمىن جىل سايىن قوسىمشا 1 ترلن تەڭگەگە ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

شىمكەنتتە بيىلعى جىلدىڭ العاشقى ەكى ايىندا نەگىزگى ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەردىڭ سەنىمدى ءوسۋى بايقالادى. ينۆەستيتسيا كولەمى 102,1 ملرد تەڭگەنى قۇرادى، بۇل وتكەن جىلعى سايكەس كەزەڭمەن سالىستىرعاندا 68%-عا ارتىق، ونەركاسىپ – 195,5 ملرد تەڭگە (13,4%-عا ءوسۋ), اۋىل شارۋاشىلىعى (7,4 ملرد تەڭگە، 2,7%-عا ءوسۋ). قىسقا مەرزىمدى ەكونوميكالىق ءوسۋ 15,7%-عا جەتتى، بۇل قالاعا ەلدەگى كوشباسشى ۇشتىك قاتارىنا كىرۋگە مۇمكىندىك بەردى. ءوڭىردىڭ 2025-2029 جىلدارعا ارنالعان ينۆەستيتسيالىق پورتفەلى جالپى سوماسى 1,9 ترلن تەڭگەنى قۇرايتىن 190 ينۆەستيتسيالىق جوبادان تۇرادى، ولاردىڭ اياسىندا 25,9 مىڭ جاڭا جۇمىس ورنى اشىلادى. 2025 جىلى جالپى قۇنى 181,9 ملرد تەڭگەنى قۇرايتىن 51 جوبانى ىسكە قوسۋ جوسپارلانعان.

شىمكەنت قالاسىنىڭ اكىمى عابيت سىزدىقبەكوۆ 2024 جىلى قالاداعى 19 كاسىپورىن 61,1 ملرد تەڭگە كولەمىندە فارماتسەۆتيكالىق ءونىم وندىرگەنىن مالىمدەدى. بۇل ەلدەگى فارماتسەۆتيكا سالاسىنىڭ جالپى ءوندىرىسىنىڭ 35,7%-ى. الايدا Dentafill Kazakhstan كومپانياسىنىڭ ءونىمىن نارىققا شىعارۋ ءۇشىن دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىندە تىركەۋ قاجەت، بۇل پروتسەسس 270 كۇنگە دەيىن سوزىلۋى مۇمكىن. وسىعان ۇقساس قيىندىقتارعا 2024 جىلى ءدارى-دارمەكتەردى تىركەۋگە 75 ءوتىنىم بەرگەن جانە 2025 جىلى تاعى 35 ءوتىنىم تاپسىرۋدى جوسپارلاپ وتىرعان تاعى ءبىر باسقا كاسىپورىن تاپ بولعان.

ۆيتسە-پرەمەر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنە بارلىق ۇسىنىلعان ءدارى-دارمەكتەر بويىنشا كەلىسۋ راسىمدەرىن جەدەلدەتۋدى تاپسىردى. وسىلايشا كاسىپورىندار كىرىس الۋى ءتيىس جانە ءوڭىردىڭ جقق-نا ۇلەس قوسا الادى.

جامبىل وبلىسى اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى نۇرجان كالەندەروۆتىڭ ايتۋىنشا، بيىلعى جىلدىڭ ەكى ايىندا ءوڭىردىڭ ەكونوميكالىق ءوسىمى 12,5%-دى قۇرادى. ونەركاسىپ كولەمى 21,6%-عا (188 ملرد تەڭگە), ينۆەستيتسيالار جارتىسىنان استام (54,4%-عا ارتىپ، 62 ملرد تەڭگە), ال ساۋدا سالاسى 1,9%-عا (120,6 ملرد تەڭگە) ءوستى. وبلىستىڭ ينۆەستيتسيالىق جوبالار پۋلى جالپى قۇنى 3,6 ترلن تەڭگەنى قۇرايتىن 82 جوبانى قامتيدى. ونىڭ ىشىندە 2025 جىلى 175,2 ملرد تەڭگەگە 30 جوبا ىسكە قوسىلىپ، 1,1 مىڭنان استام جاڭا جۇمىس ورنى اشىلادى دەپ جوسپارلانۋدا.

سونداي-اق سپيكەر جەكەلەگەن ءىرى جوبالاردى ىسكە اسىرۋدى قيىنداتاتىن پروبلەمالىق ماسەلەلەردى ايتتى.

ءبىرىنشى كەزەكتە – وڭدەۋ ونەركاسىبىن قوسۋ ءۇشىن «جىبەك جولى» اەا-دا قىزمەت تۇرلەرىنىڭ ءتىزىمىن كەڭەيتۋ ماسەلەسى. 15-تەن استام جوبا وسى تىزىمگە ەنگىزىلۋى ءتيىس. كالتسي قوسىلعان سودا وندىرۋگە ارنالعان «Qazaq Soda» جشس-ءنىڭ تاعى ءبىر ءىرى ينۆەستيتسيالىق جوباسى ىسكە قوسىلۋى ءۇشىن شيكىزات جەتكىزۋ جانە دايىن ءونىمدى تاسىمالداۋ ماقساتىندا قوسالقى ايماققا تەمىرجول جەلىسىن تارتۋدى كۇتىپ وتىر.

ۆيتسە-پرەمەر قر ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس مينيسترلىگىنە ءساۋىر ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن ارنايى ەكونوميكالىق ايماقتارداعى باسىم قىزمەت تۇرلەرىنىڭ تىزىمىنە وزگەرىستەر ەنگىزۋدى، سونداي-اق كالتسي قوسىلعان سودا وندىرەتىن كاسىپورىن ءۇشىن قاجەتتى ينفراقۇرىلىم قۇرىلىسىنا قارجىلىق قولداۋ كورسەتۋدى تاپسىردى. 

ۇكىمەتتىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى 

ءبولىسۋ
وقي وتىرىڭىز