Qazaqstan Respublikasy Parlamentınıŋ Senaty TMD memleketterı arasyndaǧy qyzmetterdıŋ erkın saudasy, investisiialar qūru, olardyŋ qyzmetı men jüzege asyryluy turaly kelısımdı ratifikasiialady.Osy kelısımge qatysty deputattardyŋ sūraqtaryna QR sauda jäne integrasiia vise-ministrı Janel Sabyrqyzy jauap berdı.
Qūjatqa 2023 jyly 8 mausymda Sochide Täuelsız Memleketter Dostastyǧy ükımet basşylary keŋesınıŋ otyrysynda qol qoiylǧan. Ony daiyndau jönındegı bastama 2011 jyly TMD Ükımet Basşylary Keŋesınıŋ şeşımımen erkın sauda aimaǧy turaly şartty ıske asyru şeŋberınde qalǧa alyndy. Kelıssözder prosesı on jyldan astam uaqytqa sozyldy. 2012 jyldan bastap qūjattyŋ mätını men ūlttyq qyzmet naryqtaryna qol jetkızu boiynşa elderdıŋ naqty mındettemelerınıŋ tızımı talqylandy.
Kelısım TMD memleketterı arasyndaǧy sauda-ekonomikalyq yntymaqtastyqty nyǧaituǧa, qazaqstandyq önım beruşılerge serıktes elderdıŋ naryǧyna qoljetımdılıktı qamtamasyz etuge, qazaqstandyq kapitalmen käsıporyndar qūru üşın jaǧdai jasauǧa, sondai-aq özara investisiialardy tartuǧa jäne qorǧauǧa baǧyttalǧan. Qabyldanǧan qūjatqa säikes, Düniejüzılık sauda ūiymyna (DSŪ) qatysuşy memleketter TMD elderıne olardyŋ halyqaralyq mındettemelerı şeŋberınen kem emes qolaily jaǧdailar beruge mındetteledı. Öz kezegınde, DSŪ-ǧa kırmeitın memleketter kelısımge qol qoiylǧan kezde olardyŋ zaŋnamasyna säikes şarttardy ūsynatyn bolady.
Kelısımge Armeniia Respublikasy, Belarus Respublikasy, Qazaqstan Respublikasy, Qyrǧyz Respublikasy, Resei Federasiiasy, Täjıkstan Respublikasy jäne Özbekstan Respublikasy qatysty. Qazaqstannyŋ TMD memleketterımen qyzmetterınıŋ özara saudasy 2024 jyly 4,3 mlrd AQŞ dollaryn qūrady. Būl rette qazaqstandyq qyzmetter eksporty 2,2 mlrd dollarǧa jettı, al TMD elderınen import — 2,1 mlrd. Ötken jyly TMD memleketterınen Qazaqstan ekonomikasyna investisiialar kölemı 4 mlrd dollardy qūrady, al TMD elderıne qazaqstandyq investisiialar — 0,6 mlrd dollar boldy.
Ratifikasiialanǧan kelısım DSŪ jäne EAEO müşesı bolyp tabylmaityn Özbekstanmen yntymaqtastyqty keŋeitu boiynşa jeke maŋyzǧa ie bolady. Qūjatqa qol qoiu qazaqstandyq qyzmet körsetuşılerge özbek naryǧyna preferensiialyq qoljetımdılıkke kepıldık beredı, sondai-aq biznestı jürgızudıŋ bıryŋǧai aşyq şarttaryn jasaidy. Sonymen bırge Reseimen, Armeniiamen, Belaruspen jäne Qyrǧyzstanmen qyzmetter saudasy EAEO — nyŋ bıryŋǧai keŋıstıgı şeŋberınde, al Täjıkstanmen-DSŪ jelısı boiynşa mındettemeler şeŋberınde rettelude.
Kelısımdı ratifikasiialau otandyq biznes üşın jaŋa mümkındık aşady, qyzmetter men investisiialar salasyn damytu üşın tūraqty qūqyqtyq negız jasaidy, sondai-aq Qazaqstannyŋ TMD keŋıstıgındegı integrasiialyq bailanystaryn küşeitedı.
