– Mädeniet – ūlttyŋ tölqūjaty. Jahan jūrty elımızdı, eŋ aldymen, önerımız arqyly tanyp bıledı. Bız – Ūly dalada tamyr jaiǧan bıregei mädeniettıŋ zaŋdy mūragerımız. Qazaq jerınen şyqqan qaitalanbas öner ielerınıŋ teŋdessız tuyndylary tūtas ūltty tärbieledı. Qazır töl mädenietımız dünie jüzıne tanylyp jatyr. Talantty muzykanttarymyz älemdık sahnalarda tabysty öner körsetıp jür. Qazaq kinogerlerı türlı halyqaralyq baiqaularǧa qatysyp, sarapşylardyŋ joǧary baǧasyna ie boluda. Elordamyzda Düniejüzılık köşpendıler oiyndary tabysty öttı. Aqtau qalasy türkı älemınıŋ mädeni astanasy bolyp jariialandy. Ruhani mūralarymyz sifrlyq formatqa köşırıle bastady. Taiauda ūltymyzdyŋ bır jarym myŋ än-küiı men folklorlyq mūrasy eŋ tanymal halyqaralyq platformalarǧa salyndy. Töl önerımız kreativtı industriia arqyly barynşa nasihattaluda, – dedı Prezident.
Qasym-Jomart Toqaevtyŋ aituynşa, memleket öner salasyn örkendetuge ärdaiym erekşe män beredı. Öitkenı mädenietı ozyq eldıŋ ruhy biık bolady.
– Byltyrdyŋ özınde 45 jaŋa mädeniet nysany salyndy. Būl jūmys bolaşaqta da jalǧasyn tabady. Teatr – ruhaniiatymyzdyŋ negızgı tıregınıŋ bırı. Ūlttyq qūryltaidyŋ Burabaida ötken otyrysynda aimaqtaǧy teatrlardy damytu turaly naqty tapsyrma berıldı. Teatrlardyŋ köpşılıgı tolyq jaŋǧyrtudy qajet etedı. Keibırıne jaŋa ǧimarat kerek. Osy jūmysqa käsıpkerler men mesenattardy jūmyldyrǧan abzal. Būl – älemde keŋ taralǧan täjıribe. Mūndai jobalarǧa investisiia saluǧa daiyn azamattar az emes. Men biznes ökılderın ruhaniiatymyzdy damytu ısıne atsalysuǧa şaqyramyn, – dedı Memleket basşysy.
Prezident elımızde ırgelı mädeniet oşaqtary köp ekenıne nazar audaryp, olar talai jyldan berı körermen qauymǧa taǧylymdy qoiylymdar ūsynyp kele jatqanyn jetkızdı.
– Osy oraida Biken Rimova atyndaǧy qazaq drama teatryna, Almaty qalasyndaǧy Memlekettık quyrşaq teatryna jäne Ǧarifolla Qūrmanǧaliev atyndaǧy filarmoniiaǧa akademiialyq märtebe beru qajet dep sanaimyn. Būl qadam mädeniet mekemelerınıŋ jūmysyna tyŋ serpın bererı sözsız, – dedı Memleket basşysy.
Sonymen qatar Qasym-Jomart Toqaev muzeiler tarihymyz ben mädenietımızdıŋ asyl qazynasy ekenın atap ötıp, memleket olardyŋ damuyna erekşe män berıp otyrǧanyn aitty.
– Osyǧan deiın elımızdıŋ jetekşı üş muzeiı ūlttyq märtebege ie boldy. Būl olardyŋ qyzmetıne orasan zor serpın berdı. Ǧylymi-zertteu salasynda, tarihi jäne mädeni eskertkışterımızdı zerdeleu ısınde muzeilerdıŋ äleuetın tolyq paidalanu maŋyzdy. Saraişyq qalaşyǧy zertteuşılerdıŋ erekşe qyzyǧuşylyǧyn tudyrady. Oǧan jaŋǧyrtu jūmystaryn jürgızu qajet. Sonymen qatar Ortalyq Aziia elderınıŋ tarihi-mädeni mūrasyna arnalǧan bıryŋǧai sifrlyq platforma qūru turaly bastamanyŋ bererı mol,– dedı Prezident.
Memleket basşysynyŋ aituynşa, töl tarihymyz ben mädenietımızdı nasihattauda IýNESKO-men özara yqpaldastyq erekşe röl atqarady. Būl rette Prezident Bükılälemdık mūralar tızımıne elımızdıŋ tarihi jäne mädeniet eskertkışterın engızu üşın küş-jıger jūmsalyp jatqanyna toqtaldy. Būdan bölek, «Älem jady» tızbesıne qūjat küiındegı mūralarymyzdy engızu ısı qolǧa alyndy.
– Biyl äigılı kompozitor Nūrǧisa Tılendievtıŋ 100 jyldyǧyn IýNESKO deŋgeiınde atap ötemız. Mereilı datalarǧa orai ötetın ıs-şaralar mazmūndy, taǧylymdy boluy kerek. Halyq ruhaniiatynyŋ taǧy bır maŋyzdy qyry – säulet önerı. Qalalar men eldı mekender kelbetı – ūlt mädenietınıŋ ainasy. Ūlttyq arhitektura, tüptep kelgende, ūlttyq sanaǧa yqpalyn tigızedı. Elımızde säulet önerın jetık meŋgergen, ony ūlttyq naqyşqa beiımdei alǧan mamandardyŋ tūtas buyny ösıp keledı. Mūndai daryn ielerıne meilınşe qoldau körsetu qajet. Osy oraida jas säuletşılerdıŋ arnaiy baiqauyn ūiymdastyryp, Ūlttyq syilyq taǧaiyndauǧa bolady, – dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basşysy elımızdı körkeitu – barşaǧa ortaq mındet ekenın atap ötıp, «Taza Qazaqstan» jalpyūlttyq aksiiasynyŋ maqsaty da osyǧan negızdelgenın aitty.
– Jalpy, tazalyq pen mädeniet – egız ūǧym. Mädenietı joǧary qoǧamnyŋ tabiǧaty da, tanym-tüsınıgı de taza bolary anyq. Ūltty örge bastaityn qasiettıŋ bırı – bılımge, oquǧa degen qūştarlyq. Şerhan Mūrtazanyŋ «Mädeniettıŋ mäiegı – kıtap» degen sözı bar. Bız ozyq oily el bolamyz desek, eŋ aldymen, kıtap oqityn el boluymyz kerek. Ärine, qazırgı ǧalamtordyŋ üstemdıgı kezınde būl maqsatqa qol jetkızu oŋai emes, kürdelı, bıraq bärımız soǧan jetuımız kerek. Qazır būl baǧytta naqty jūmys jasalyp jatyr. Jas qalamgerlerge arnaiy Prezident syilyǧy berıle bastady. Biyl alǧaş ret «Ūlttyq kıtap künın» atap öttık. Halqymyz osy maŋyzdy bastamaǧa barynşa qoldau bıldırdı. Äsırese, jastarymyz erekşe belsendı. Osyndai igı ıster aldaǧy uaqytta da jalǧasa beredı, – dedı Prezident.
Memleket basşysy elımızde soŋǧy jyldary auqymdy reformalar jüzege asyrylǧanyn eske salyp, būl üderıs saiasat pen ekonomikadan bastap, barlyq salaǧa äserın tigızgenıne toqtaldy.
– Ūlttyq bolmysymyz zamanǧa sai özgere bastady. Mūny reformanyŋ taǧy bır maŋyzdy nätijesı deuge bolady. Mädeniet pen önerdıŋ aǧartuşylyq äleuetı orasan zor. Būl sala ūlt sanasyn jaŋǧyrtuǧa erekşe yqpal etedı. Öskeleŋ ūrpaq sızderdıŋ tuyndylaryŋyzdan tälım-tärbie alady. Qoǧamda jaŋa etika men qūndylyqtar qalyptasady. Öner-bılım arqyly jastarymyz jasampaz, jaŋaşyl ärı eŋbekqor bolyp ösedı. Sonda bız şyn mänınde Ädılettı, Qauıpsız, Taza jäne Örkeniettı memleket bolamyz. Mädeniet jäne öner qyzmetkerlerı osy maŋyzdy jūmysqa zor üles qosa beredı dep senemın, – dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Prezident sözın qorytyndylai kele, memleket aldaǧy uaqytta da mädeniet ökılderıne jan-jaqty qoldau körsete beretının atap öttı.
– Bügın ūlttyq önerdıŋ maitalmany Qairat Baibosynovqa «Qazaqstannyŋ Eŋbek Erı» ataǧy berıledı. Halqymyzdyŋ jan-düniesın aişyqtai körsetetın halyq önerı ärdaiym törde boluy kerek. Būl marapat – äigılı änşınıŋ ölşeusız eŋbegı men ūlttyq önerımızge degen erekşe qūrmettıŋ belgısı, – dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Būdan bölek, ūlttyq mädeniettı damytuǧa jäne nasihattauǧa qosqan airyqşa ülesı, mädeniet salasyndaǧy asa üzdık jetıstıkterı üşın bır top azamat memlekettık nagradalarmen marapattaldy.
Aqorda.kz
