Jūmys sapary aiasynda bılım beru, densaulyq saqtau, halyqty äleumettık qorǧau jüielerın damytuǧa qatysty negızgı mäseleler, sondai-aq sifrlyq jüielerdı engızu jäne äleumettık saladaǧy jūmysty tiımdı etu şaralary qaraldy.

Premer-ministrdıŋ orynbasary Memleket basşysynyŋ tapsyrmalaryn sapaly oryndau üşın ortalyq jäne jergılıktı atqaruşy organdar özara tyǧyz bailanys ornatyp, är äleumettık saiasat baǧyty boiynşa bırlesken keşendı josparlar äzırleu qajet ekenın aitty. Sapardyŋ basty ıs-şarasy Almaty qalasynyŋ atqaruşy organdary men qala äkımı Darhan Satybaldy qatysqan jiyn boldy. Otyrys barysynda densaulyq saqtau, oqu-aǧartu, turizm jäne sport ministrlerı, sondai-aq eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau, ǧylym jäne joǧary bılım vise-ministrlerı baiandama jasady. Vise-premer A. Balaevaǧa megapolistegı äleumettık sala boiynşa keşendı taldau nätijelerı tanystyrylyp, negızgı mäseleler men sūraqtar anyqtaldy, sondai-aq jüielı şeşımder ūsynyldy.

Sonymen qatar qaladaǧy mektepke deiıngı jäne orta bılım jüiesı qaraldy. Salada kadr tapşylyǧy, basqaru sapasyna bailanysty bırqatar mäsele bar. Oqu-aǧartu ministrı Jūldyz Süleimenovanyŋ mälımetınşe, Almatyda 1 065 mektepke deiıngı ūiym jūmys ısteidı, onyŋ 866-sy – jekemenşık. Qamtylǧan bala sany – 86 myŋ. Qalaǧa 2 myŋnan astam maman qajet. Būl tapşylyqtyŋ 90%-y jekemenşık ūiymdarda baiqalady. Mektepterdegı oquşylar sany jyl saiyn 10-13 myŋǧa artyp keledı. Alaida mektepterde 27 myŋǧa juyq oryn jetıspeidı. Jiyn barysynda sifrlandyru mäselelerıne de erekşe nazar audaryldy. Sifrlyq jüie engızılgen soŋ, jekemenşık balabaqşalar men mektepterdegı bılım beru üderısın ūiymdastyru barysynda zaŋbūzuşylyqtar anyqtaldy. Atap aitsaq, jalǧan esep pen ıs jüzınde jūmys ıstemeitın qyzmetkerler anyqtaldy. Nätijesınde jetı jekemenşık mektep memlekettık bılım beru tapsyrysyna qatysa almady.

Osyǧan bailanysty Premer-ministrdıŋ orynbasary sifrlandyru tärtıp ornatuǧa jäne jūmys üderısterın tiımdı etuge qajet qūral ekenın atap öttı.

«Qazaqstan sifrlyq memleketke ainaluy tiıs. Sifrlandyru men jasandy intellektınıŋ belgılı bır qiyndyqtarymen qatar, artyqşylyqtary da bar. Bız osy artyqşylyqtardy, eŋ aldymen, jūmys üderısterın oŋtailandyru üşın paidalanuymyz kerek. Tıptı kei sifrlyq jüieler mektepke deiıngı jäne orta bılım beru salasyndaǧy jalǧan tırkelgen azamattar mäselesınıŋ auqymyn körsettı. Bız barlyǧyn bırdei aiyptaǧymyz kelmeidı, bıraq jüiege jäne jalpy mūǧalımder qauymyna kedergı keltırıp otyrǧan basqaruşylar bar», – dedı Aida Balaeva.

Sonymen qatar ol bılım berudıŋ barlyq deŋgeiı bır-bırımen tyǧyz bailanysta bolu kerek ekenın söz ettı. Mekteptıŋ tärbielık rölın küşeitudıŋ maŋyzyna toqtalyp, Memleket basşysynyŋ «Ädılettı Qazaqstan» men «Taza Qazaqstan» qaǧidattaryn jüielı türde engızu qajettıgın aitty.

Ǧylym jäne joǧary bılım vise-ministrı Gülzat Köbenovanyŋ mälımetınşe, Almatyda 236 myŋ student bılım alyp jatyr, būl – eldegı barlyq studentterdıŋ şamamen üşten bırı bölıgı. 2032 jylǧa deiın talapkerler sany jyl saiyn 23–24 myŋ adamǧa artuy mümkın. Būl infraqūrylymdy aldyn ala damytudy jäne joǧary oqu oryndarymen özara bailanysty küşeitudı talap etedı.

Tehnikalyq jäne käsıptık bılım beru jüiesıne de erekşe nazar audaryldy. Köptegen kolledjderde zamanaui infraqūrylym jetkılıksız, al keibır mamandyqtarǧa eŋbek naryǧynda naqty sūranys aiqyndalmaǧan. Jasandy intellektınıŋ damuyna bailanysty bırqatar mamandyq özektılıgın joǧaltyp bara jatqany da aityldy.

Qalanyŋ densaulyq saqtau salasynda kadr tapşylyǧy, infraqūrylym jaǧdaiy jäne körsetıletın qyzmetterdıŋ sapasy negızgı mäsele bolyp qala beredı. Būl turaly densaulyq saqtau ministrı Aqmaral Älnazarova ūsynǧan aqparatta aityldy.

Almaty qalasynda 418 medisinalyq ūiym jūmys ısteidı. Salaǧa 1 100 maman qajet, onyŋ ışınde 400-den astamy – därıgerler. Halyqty mındettı äleumettık medisinalyq saqtandyru jüiesımen qamtu deŋgeiı – 80,3%, al saqtandyrylmaǧan jäne tūraqty türde saqtandyrylmaityn azamattar sany 460 myŋnan asady.

Alǧaşqy medisinalyq-sanitariialyq kömek qyzmetıne erekşe nazar audaryldy. El boiynşa tırkelgen 4 mln-nan astam azamat soŋǧy ekı jylda emhanalarǧa jügınbegenı anyqtaldy. Būl profilaktika jäne dispanserlık baqylau jüiesın qaita qaraudy qajet etedı.

«Är medisinalyq ūiymǧa tolyq taldau jürgızıluı qajet. Sonyŋ ışınde Almaty qalasy erekşe baqylauda bolady. Qalada üş millionǧa juyq adam tūrady, medisinalyq mekeme sapaly qyzmet körsetuge mındettı. Mamandardy jalǧan tırkeu men eseptı būrmalauǧa jol bermes üşın densaulyq saqtau jüiesın sifrlandyru maŋyzdy», – dedı Aida Balaeva.

Ol sondai-aq emhanalar azamattardyŋ öz densaulyǧyn kütuıne, jauapkerşılık aluyna yqpal etuı tiıs ekenın atap öttı. Äleumettık qoldaudyŋ aşyqtyǧy men naqty baǧyttaluy da talqylandy. Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau bırınşı vise-ministrı Asqarbek Ertaevtyŋ mälımetınşe, derekterdı sifrlyq tekseru nätijesınde Almatyda 10 myŋ otbasynyŋ negızsız atauly äleumettık kömek alǧany anyqtalǧan. Nätijesınde jergılıktı biudjetten 200 mln teŋgeden astam qarajat ünemdelgen. Premer-ministrdıŋ orynbasary qoǧammen aşyq dialog pen jüielı aqparattyq-tüsındıru jūmysynyŋ maŋyzyn atap ötıp, zaŋnyŋ barşaǧa ortaq jäne ony saqtau ädılettı ärı qūqyqtyq memleket qūrudyŋ negızı ekenın jetkızdı. Jūmys sapary barysynda ǧylym men joǧary bılımdı damytu mäselelerıne erekşe nazar audaryldy. Qazaqstan Respublikasy Prezidentı janyndaǧy Ūlttyq ǧylym akademiiasynyŋ ǧalymdarymen kezdesu öttı. Jiynda akademiianyŋ arnaiy märtebesı men mümkındıkterı bola tūra, onyŋ äleuetı tolyq paidalanylmai otyrǧany aityldy. Osyǧan bailanysty Akademiianyŋ memlekettık basqaru men ekonomika jüiesındegı rölın qaita qarau qajet ekenı atap ötıldı. Osy oraida Ūlttyq ǧylym akademiiasynyŋ prezidentı Aqylbek Kürışbaev qazırgı ǧylymi basymdyqtar dūrys belgılenbegen, saldarynan resurstar şaşyrap, maŋyzdy baǧyttarǧa jetkılıktı köŋıl bölınbeitının jetkızdı. Sonymen qatar 2024–2025 jyldary Akademiia memleket, biznes jäne şeteldık ǧalymdardyŋ qatysuymen 70 öŋırlık jäne salalyq forsait-sessiia ūiymdastyrǧan. Sonyŋ nätijesınde ekonomikanyŋ naqty sūranysyna baǧyttalǧan 220 mındet aiqyndalyp, 65 ǧylymi-tehnikalyq tapsyrma äzırlengen. Sonymen bırge ǧylymdy damytu joǧary bılımmen tyǧyz bailanysty ekenı söz boldy. Almaty qalasynda universitet rektorlary men ǧylymi-zertteu instituttarynyŋ basşylarymen ötken keŋeste qaladaǧy ǧylymi jäne kadrlyq äleuet joǧary bolǧanymen, universitet ǧylymy men ekonomika sūranysy arasynda alşaqtyq bar ekenı aityldy.

Osyǧan bailanysty äl-Farabi atyndaǧy Qazaq ūlttyq universitetınıŋ rektory Janseiıt Tüimebaev universitette 8 ǧylymi-zertteu instituty, 39 ǧylymi ortalyq jäne 140-tan astam zerthana jūmys ısteitının, şamamen 400 ǧylymi joba jüzege asyrylyp jatqanyn jetkızdı. Onyŋ aituynşa, universitet ǧylymynyŋ basty mındetı – ǧylymi äzırlemelerdı ekonomikaǧa engızudı jedeldetu jäne memleket jäne biznespen tyǧyz jūmys ısteu. Ǧylym jäne joǧary bılım vise-ministrı Gülzat Köbenova joǧary oqu oryndary, ǧylymi ūiymdar men öŋırler arasyndaǧy tūraqty bailanysty jolǧa qoiu negızgı mındet bolyp qala beretının atap öttı. Kadr daiarlau, qoldanbaly zertteuler men tehnologiialyq damu eldıŋ naqty qajettılıkterıne sai, bır jüiede jūmys ısteuı tiıs.

Almatydaǧy jūmys sapary barysynda A.Balaeva bırqatar naqty tapsyrma berdı. Bılım beru salasynda kadrlyq qūramanyqtau üşın saualnama jürgızu, oqytu sapasyn arttyru josparyn äzırleu, bastauyş bılım men kolledjder jüiesındegı jūmysty küşeitu, sondai-aq jasandy intellektını kezeŋ-kezeŋımen engızu jäne ony pedagogtardy oqytu josparyn daiyndau tapsyryldy. Ǧylym men joǧary bılım salasy boiynşa ärtürlı jeke bastamalardan jüielı jūmysqa ötu qajettıgı qozǧaldy. Salany damytudyŋ basty mındetterı – ǧylymi basymdyqtardyŋ jaŋa modelın jetıldıru, Ūlttyq ǧylym akademiiasynyŋ saraptamalyq jäne analitikalyq rölın küşeitu, sondai-aq universitetter men ǧylymi instituttardyŋ öŋırlerdı damytuǧa baǧyttalǧan qoldanbaly jobalarǧa qatysuyn qadaǧalau.

Äleumettık qorǧau salasynda derekterdı sifrly jüiemen salystyrudy jalǧastyru jäne qoldau şaralarynyŋ naqty baǧyttalǧanyn qamtamasyz etu tapsyryldy. Sondai-aq halyqqa osy şaralardy jüielı türde tüsındıru qajettıgı aityldy.