وسىعان وراي، ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى بويىنشا سپورتشىلار مەن سپورتتىق جىلقىلاردى 5 دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىنا دايىنداۋ جانە سايىس بارىسىندا سۇيەمەلدەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ماقساتىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى تۋريزم جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ تاپسىرماسىمەن كەشەندى عىلىمي توپ قۇرىلعان بولاتىن. جوبانىڭ باس سەرىكتەسى “سامۇرىق-قازىنا” ااق، سەرىكتەسى “سپورت قورى” بولىپ تابىلادى. “ۇلتتىق سپورتتىڭ جوعارى مەكتەبى” جانىنان قۇرىلعان كەشەندى عىلىمي توپ قۇرامىندا ەلىمىزگە بەلگىلى فيزيولوگ، زووتەحنيك، يپپولوگ، سپورت پسيحولوگى، بيوحيميك عالىمدار جۇمىس جاساپ جاتىر.
“جۇيرىك تاڭداپ، ات باپتاۋ - ونەر. قازاقتىڭ اتادان بالاعا عاسىرلار بويى ميراس ەتىپ قالدىرىپ كەلە جاتقان ۇلتتىق ونەرى. سوعىس جاعدايىنا اركەزدە دايىن بولۋ ءۇشىن كەمەڭگەر، باتىر اتا-بابالارىمىز جورىق اتتارىن كوپتەپ، ارنايى دايىنداپ وتىرعان. سونداي اتتاردى سوعىستارعا دايىندايتىن ورىنداردىڭ ءبىرى شۋدىڭ شىعىس جاعىنداعى كەڭ دالا، قازىرگى وتار پوليگونى ورنى بولعان. سوعىس تاسىلدەرىنە جاتتىعۋلارىن بولاشاق ساربازدار جۇرگىزگەن. ۇلتتىق ات سپورتى تۇرلەرىنىڭ كوپتىگىنەن، بىرىنە ءبىرى ۇقسامايتىندىعىنان اتتاردى دايىنداۋ وتە ۇلكەن ونەر. ونداي اتتارسىز جەڭىسكە جەتۋ مۇمكىن ەمەس”،- دەيدى عىلىمي توپتىڭ جەتەكشىسى ن.ا.كيكەباەۆ. سونداي-اق، عالىم ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى قاي سپورت تۇرىنە قانداي جىلقى كەرەكتىگى جونىندە ايتتى.
كوكپارعا قانداي ات كەرەك؟ جۇرەكتى، باسى قايىم، كەۋدەلى، بيىكتىگى شوقتىعىنان 148-160 سم، ارقالى، قابىرعالى، ءسىڭىرلى، ساۋىرلى. اتتار 80-100 كگ سالماعى بار كوكپارشىمەن جىلدام ويىن كورسەتۋ كەرەك. ءوزىمىزدىڭ جىلقىلاردان - قوستانايدىڭ نەگىزگى جانە دالالىق جۋان تۇرلەرى (حان (نۇرتوبە) دەگەن قوستاناي ايعىرى - ۇزدىك كوكپار اتتى نوميناتسياسىنان التىن تۇعىر 2016 ج. ۇتقان). كوكپارعا قارابايىر، كوشىمنىڭ ءمىنىس ءتۇرىن، قازاقى جىلقىلاردىڭ اعىلشىنمەن، اراپپەن بۋداردارىن، قولتۋمالارىنان دايىنداۋعا بولادى. قىز قۋعا - قوستاناي جىلقىلارى وتە بەيىم. قازاقستاننىڭ 5 دۇركىن چەمپيوندارى. اۋدارىسپاققا - دوداعا كىرەتىن، جۋان، كەۋدەلى، ءسىڭىرلى، مىنەزدى اتتار كەرەك. ءوز تۇقىمدارىمىزدان - قارابايىرلار، بۋداندار تياجەلوۆوز، رىساك، قوستاناي.تەڭگە ىلۋگە - شوقتىق بيىكتىگى 145-150 سم، جىلدام، باسى قايىم، ءجۇرىسىن بۇزبايتىن اتتار كەرەك. بۇعان قازاق جىلقىلارىنىڭ اعىلشىنمەن، قوستانايمەن بۋداندارى جاقسى كەلەدى. جورعا جارىس - رىساكتاردان شىققان جورعالار، امەريكانىڭ ەكى ءجۇرىستى ستاندارتبرەد تۇقىمى جانە قازاقي جورعالارعا وسى ايعىرلاردى سالىپ بۋدان الۋ. بايگەنىڭ ءار تۇرىنە - اعىلشىن، اراب، قوستاناي جانە وسى تۇقىمداردىڭ قولتۋما بۋداندارىن سۇرىپتاۋ كەرەك. ۇلتتىق سپورتتى دامىتۋ اياسىندا تۇقىمدارىمىزدى دامىتاتىن ۇلكەن سەلەكتسيالىق جۇمىستاردى كەشەندى تۇردە اتقارۋعا عىلىمي شەشىمدەر اۋاداي قاجەت.