Şyǧys medisinasynyŋ körnektı ökılı, dästürlı därıgerlık salanyŋ damuynda özındık qoltaŋbasy bar Tolqyn Ahanūlydan viruspen küreste jeke bas jauapkerşılıgın saqtaudyŋ qyr-syry turaly keŋesın tyŋdaǧan edık. Endı, sol oida qalǧan dünielerdı sızdermen bölısudı jön sanadym.

Tolqyn Ahanūly: Virus bar. Onymen küreste är adamnyŋ jeke bas jauapkerşılıgı maŋyzdy

… Älemdı ürei bilep, adamzat balasy ülken qauıptıŋ aldynda tūrǧany belgılı. Osy tūsta aq halatty abzal jandarǧa ekı ese salmaq tüsıp otyr. Ömırın täuekelge tıgıp, özın (otbasy) ǧana emes, özgenı oilaityn, tıptı, osy jolda basyn bäigege tıgetın sät tudy.

Därıgerdıŋ aituynşa, būl ındet bar. Onymen kürestıŋ bır ǧana joly bar. Saqtanu, immunitet jüiesın saqtau, uaqytyly ūiyqtap, jüielı qimyldau. Adamdardan qaşyq jüru, virustan saqtaityn maska taǧu, türlı qolǧap kiiu, syrttan kelgende qoldy juyp, tazalyq şaralaryna erekşe köŋıl bölu. Odan keiıngı basty keŋes, immunitettı köteru. İmmunitetı myqty adamǧa virus jūqsa da belgısı şyqpaidy ne jeŋıl däreje ötedı eken. Täjıribe sony körsetıp otyr. Sondyqtan, dūrys tamaqtanyp, qarsylyq quatty (immunitettı) köteru kerek. Aitpaqşy, kei adamdar toiyp tamaqtanudy immunitettı köterudıŋ bır joly dep oilaidy. Ol dūrys emes. Toiyp tamaqtanu qarsylyq quatty arttyrmaidy. Kerısınşe, ziiandy bolady. Tamaqty, as qorytudyŋ özıne zor quat ketedı. Äl – quaty bar tamaqty öz uaqytynda yŋǧaiymen qoldansaŋyz, quatyŋyz artady. Endı bıreuler, köp ūiyqtasam immunitet qalypqa keledı deidı. Asylynda olai emes. Köp ūiyqtau da dūrys emes. Şekten tys ūiyqtaǧan adamnyŋ qany qoiulanyp, jaǧdaiy naşarlauy mümkın. Qysqasy, äreketıŋız köp boluy kerek. Türlı dene şynyqtyru jattyǧuy, sport zaldarda özıŋızdıŋ äreketıŋız bolyp tūruy kerek. Būdan bölek vitaminder toptamasyn ışken abzalyraq. Eger, därumender qospasyn jüielı paidalansaŋyz, auru sızge oŋailyqpen jūqpaidy. Negızınde adamnyŋ jaratylysynan adamda, virusqa qarsylyq quaty bolady. Iаǧni, onyŋ mındetı böten mikropty jeu. Osy adamdaǧy kletkalardy jeitın mikrop arqyly türlı mikroptarǧa tötep bere alamyz. Qazaqşa aitsaq ony, jūtqyş kletka deidı. Keide qarsylyq quaty myqty adamdardyŋ jūtqyş kletkalary juan jäne jyldam bolady. Sız bır mikrop kelse, ony ūstap jeidı de mikrop joǧalyp ketedı. Sol mikrobty jeitın kletkalar mūnyŋ aldyn alady.

Köŋıldı jüru, jaqsy oilau būl medisinalyq tūrǧydan em-dommen qatar nätije beretın täsıl. T. Ahanūlynyŋ aituynşa, COVID-19 dıŋ qūramynda būrynnan ömırımızde kezdesetın virustan bölek, özgeşe türdegı belgılerı bar qauıptı «tüiırşıkter» dı adam denesı tanymauy saldarynan ziiandy bolyp keledı. Eŋ qiyny, qūramynda SPİD tı qozdyratyn virustar jiyntyǧynyŋ boluy. Bıraq, saqtanyp jürse, köp adam şoǧyrlanǧan jerge barmai, oqşaulansa būl mäseleden qūtyluǧa bolady eken. Därıger, öz kezegınde, immunitettı köteretın S, D, E därumender qospasynyŋ jiyntyǧy bar vitaminder jasap, ūsynyp otyrǧanyn alǧa tartady.

Osy jolǧy koronavirus būrynǧylarǧa qaraǧanda, neşe ese adamzatqa ziiandy. Sebebı, koronovirustyŋ qūrylymyn saqtaǧanymenen adamǧa jūqpalylyǧy, ışındegı SPİD-tıŋ mikroby bärı qosylǧanda adamzat üşın öte qaterlı mikrob bolyp esepteledı. Sondyqtan da, älemdegı qūrlyqtardy, memleketterdı qamtyp otyr. Qanşama adam ziian şegıp otyr. Qanşama adamdar ömırden ozyp jatyr.

Därıger, halyqaralyq täjıribege negızdei otyryp, barlyq ǧylymi türde vitaminder qospasymen virustyŋ aldyn-alatyn därumender toptamasyn jasap şyǧarǧan. Mūny därılerdıŋ qosyndysy, 15 kündık därı adamnyŋ organizmne virusqa qarsy tūratyn qospalar jasap, osy vitaminderdı ışetın bolsa, immunitettı köteredı. Bastysy, būl ziiansyz eken.

Anyqtama: Tolqyn Ahanūlynyŋ klinikasynda ūzyn-sonar kezek joq. Bärı jüiemen, ret-retımen şeşılıp qoiǧan.

Dästürlı medisinalyq nysandardaǧy keleŋsızdıkter, yŋǧaisyzdyqtar onda bola qoimaidy. Ony özı de aityp otyr, bızdıŋ mekememız diagnoz qoiǧan kezde halyqty küttırıp qoimaidy. Analiz tapsyrudy aityp är jerge qaita-qaita jūmsau da bızge jat. Nauqasyna şipa ızdep kelgen jandarǧa özımızdıŋ jaqyn adamdarymyzdai qaraimyz. Nauqastarmen arada adami bailanys ornatu, senımıne enu halyq emşılıgındegı basty talaptardyŋ bırı desek bolady. Sebebı, emşıge sengen nauqas qana auruynan aiyǧady emes pe?!

Därıgerdıŋ köp oquymen qatar, adami qasietterı de ülken röl atqarady delınetın edı jazbalarda. Özıŋ taŋdaǧan salaǧa degen mahabbatyŋyz talai adamnyŋ janyn araşalap qaluy mümkın. Ne bolmasa bauyry suyq, adamǧa jany aşymaityn därıgerden nauqasqa tük paida joq. Halyq emınıŋ erekşelıgınıŋ bırı osy dep aituǧa bolady.

“Baqkeldı” JŞS direktory, Halyqaralyq “Ekologiia” Akademiiasynyŋ Akademigı Tolqyn Ahanūlymen äŋgımeden bızdıŋ tüigenımız osy boldy.