Küläş Bäiseiıtova, Äbılhan Qasteev, Şara Jienqūlova oqyǧan mektepke – 100 jyl

Ötken ǧasyrdyŋ basynda negızı qalanǧan Şoqan Uälihanov atyndaǧy № 12 mamandandyrylǧan gimnaziiaǧa biyl 100 jyl tolady. Bılımnıŋ kielı qara şaŋyraǧy kezınde qazaq tılınde bılım beretın jalǧyz oqu orny bolǧan. Bır ǧasyrda mekteptıŋ qol jetkızgen jetıstıkterı mol. Būl bılım ordasynan Qazaqstannyŋ körnektı tūlǧalary bılım alǧan.

Almatydaǧy №12 gimnaziia 1924 jyly küzde kommunaldyq mektep bolyp aşyldy. Äuelı bastauyş, odan keiın «jetı jyldyq» keiın «toǧyz jyldyq» mektepke ainaldy. Gimnaziia Keŋes zamanynda qazaq tılınde bılım beretın bırden-bır oqu orny edı. Mūnda mektep- internaty da boldy. Onda auyl balalary jatyp oqydy.

1924 jyldan 1975 jylǧa deiın mekteptıŋ tūraqty meken-jaiy bolmaǧandyqtan toǧyz ret oryn auystyrdy. Tek 1975 jyly Bögenbai batyr men Qonaev köşelerınıŋ qiylysyndaǧy ǧimaratta ornyqty. Bır aita keterlıgı, 1967-1970 jyldar aralyǧynda gimnaziia oquşylar sanynyŋ azaiuyna bailanysty jabylyp, 1970 jyly qaita aşyldy. 

Kollaj: Kazinform
Kollaj: Kazinform

Bılım şaŋyraǧyn 15 jyl basqaryp, gimnaziiaǧa eleulı özgerıster engızıp, oqu jüiesın jetıldıruge yqpal etken Sosialistık Eŋbek Erı Rafiqa Bekenqyzy Nūrtazinanyŋ rölı erekşe.

R.B. Nūrtazina qazaq balalaryna orys tılın oqytudyŋ jaŋa ädıs-täsılderın jasap, engızdı. R.B. Nūrtazina Kişinev, Taşkent, Mäskeu, Berlin, Praga, Budapeşt jäne basqa da qalalar men elderde ötken orys tılı mūǧalımderınıŋ halyqaralyq qauymdastyǧynyŋ sezderı men konferensiialarynda, bükılodaqtyq jäne respublikalyq konferensiialar men seminarlarda baiandamalar jasady. Qazaq jäne orys tılderınde jariialanǧan 150-den astam maqalalar Almaty, Mäskeu, Sankt-Peterburg, Bışkek, Berlin, Budapeşt, Praga qalalarynda ǧylymi-ädıstemelık jurnaldarda jaryq kördı. Onyŋ bılım beru jüiesın damytuǧa qosqan ülesı elımızde de, şetelde de joǧary baǧalandy.

1994 jyly mektepke qazaqtyŋ tūŋǧyş aǧartuşy ǧalymy Şoqan Şyŋǧysūly Uälihanovtyŋ aty berıldı. Al, 1996 jyly «Aǧylşyn tılın tereŋdetıp oqytatyn mektep» märtebesıne ie boldy. 2004 jyly gimnaziia «köpsalaly gimnaziia» dep atala bastady. 2014 jyly Qazaqstan Respublikasy Bılım jäne ǧylym ministrlıgınıŋ arnaiy būiryǧymen oǧan mamandandyrylǧan daryndy balalarǧa arnalǧan gimnaziia märtebesı berıldı. 

100 jyldyq tarihy bar qaraşaŋyraqta elge eleulı üles qosqan tūlǧalar bılım närımen susyndaǧan. Sonyŋ ışınde kümıs kömei änşı Küläş Bäiseiıtova, suretşı Äbılhan Qasteev, Şara Jienqūlova, Nūrǧisa Tılendiev, Sydyq Mūhamedjanov, Äset Beiseuov. Mansūr Saǧatov, memleket qairatkerlerı Asqar Qūlybaev, Erkeşbai Derbisov, akademikter Orynbek Jautıkov, Bolat Jūbanov, Şora Sarybaev jäne taǧy basqa qoǧam qairatkerlerı men memleket maitalmandary bar.

Foto: №12 gimnaziianyŋ arhivı

Mekteptıŋ bıtıruşılerı arasynan 20-dan astam akademik, 300-ge tarta ǧylym doktory şyqty.

«Būl mekteptıŋ qalyptasuyna jäne qazaq tıldı bılım orny boluyna Ahmet Baitūrsynov, Säken Seifullin, Beiımbet Mailin, Temırbek Jürgenov, Säbit Mūqanov siiaqty bükıl qazaq ziialylary atsalysty. Sondyqtan da bolar gimnaziia öz tülekterımen tanymal. Mūnda elımızdıŋ köptegen körnektı tūlǧalary bılım alǧan», - deidı Qazaqstan tarihy pänınıŋ mūǧalımı Ämina Tortaeva.

Foto: №12 gimnaziianyŋ arhivı

Qazır № 12 mamandandyrylǧan gimnaziia 1800-ge juyq bala bılım alatyn Almaty qalasyndaǧy aldyŋǧy qatarly mektepterdıŋ bırı. Oqu ornynda 127 oqytuşy jūmys ısteidı, onyŋ 33 şeber – oqytuşy, 33 sarapşy, 30 magistr, 3 - PhD doktory, 1 - ǧylym kandidaty. Jaqynda gimnaziiada şeberler keŋesı qūrylyp, onyŋ müşelerı olimpiadaǧa daiyndalyp, ǧylymi jobalarmen ainalysatyn oquşylarmen jūmys ısteitın bolady. 2022-2024 jyldar aralyǧynda oquşylar 200-ge juyq halyqaralyq jäne respublikalyq pändık olimpiadalardyŋ jeŋımpazdary men jüldegerlerı atanyp, ǧylymi jūmystaryn sättı qorǧady.

2012 jyly mektep ǧimaraty jaŋartylyp, zamanaui oqu kabinettermen tolyqty. Mūnda üzdık tülekter men öner jäne ǧylym qairatkerlerıne arnalǧan muzei jūmys ısteidı. Onda 11 myŋnan astam jädıger bar.

Gimnaziia direktory Quanyş Jūmabekūlynyŋ aituynşa, mūǧalımder ünemı täjıribe almasyp, özın-özı damytumen belsendı türde ainalysady.

« Ūstazdar ünemı damyp, jaŋa bılım alyp, zaman köşıne ılesu kerek. Älem tez özgerıp jatyr. Bız damyǧan elderden qalmauymyz qajet. Memleket basşysy aitqandai, ūstazdar – ūlttyŋ ziiatkerlık quaty. Olar bılımdı ūrpaq tärbieleu arqyly elımızdıŋ örkendeuıne jol aşady. Rasynda solai, mūǧalım – bolaşaq qoǧamdy qalyptastyrudaǧy basty tūlǧa. Sondyqtan bız köbırek jūmys ıstep, naqty jaǧdailarǧa beiımdeluımız kerek», - dep esepteidı ol.

Derekköz: QazAqparat

Jarnamalyq banner
Bölısu
Oqi otyryŋyz