«2025 jyl – ideologiialyq tūrǧyda erekşe atauly jyl», – dedı ministr.
Biyl bırqatar atauly mereitoilar men mädeni ıs-şaralar ötkızıledı. Olardyŋ qatarynda Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ 30 jyldyǧy, Ūly Jeŋıstıŋ 80 jyldyǧy, Konstitusiianyŋ 30 jyldyǧy, Älemdık jäne dästürlı dınder köşbasşylarynyŋ sezı bar. Sonymen qatar, Abai Qūnanbaiūlynyŋ 180 jyldyǧy, Şoqan Uälihanovtyŋ 190 jyldyǧy, Nūrǧisa Tılendievtıŋ 100 jyldyǧy jäne basqa da körnektı tūlǧalardyŋ mereitoilary atalyp ötpek.
Atalǧan mereitoilyq ärı maŋyzdy ıs-şaralarmen qatar, belgılı tūlǧalardyŋ mereitoilaryn da joǧary deŋgeide ötkızu mındetı tūr.
«Būl ıs-şaralarǧa qatysty keşendı jospar bekıtıldı. Degenmen atqarylar jūmystar formaldy türde ötpeuı kerek. Är ıs-şaranyŋ mänı men mazmūny, taǧylymy tereŋ boluǧa tiıs», – dedı Aida Balaeva.
Ūly Jeŋıstıŋ 80 jyldyǧy aiasynda auqymdy ıs-şaralar josparlanuda. Sondai-aq, «Batyrlarǧa taǧzym» onlain-platformasy ıske qosylady. Portalǧa 1 mln-ǧa juyq qazaqstandyq jauyngerdıŋ esımı boiynşa mälımetter, sondai-aq jeke qūjattary men fotosuretterı engızıldı.
Aida Balaeva salany sifrlandyru mäselesıne de jıtı nazar audaru qajetın aitty. Sifrlandyru – mädeniet pen aqparat salasyndaǧy tyŋ mümkındıkter alaŋy.
Ministrlık mädeni mūralardy saqtau jäne qoljetımdı etu üşın sifrlandyrudy basty mındetterdıŋ bırı retınde qarastyrady. «E-museum» veb-portaly ıske qosylyp, Qazaqstan muzeilerınıŋ virtualdy jelısı jasaqtalmaq. Būl joba tarihi-mädeni mūralarǧa 3D-modeldeu tehnologiiasyn qoldanu arqyly onlain-qoljetımdılıktı qamtamasyz etedı.
Kino salasyna qatysty özektı mäseleler de ūdaiy nazarda. Solardyŋ bırı – «Qazaqfilmdı» damytu. Prezident qol qoiǧan zaŋǧa sai, endı memlekettık qarjylandyrudyŋ kemınde 30%-y «Qazaqfilmge» baǧyttalady.
«Būl jerde erekşe atap ötkım keletını – memleketten bölınetın är tiynnyŋ esebı, sūrauy bar. Sondyqtan, būl qarajat saraptaudan ötken laiyqty tuyndylarǧa ǧana bölınedı», – dedı Aida Balaeva.
2024 jyly alǧaş ret ūlttyq müddemızge, ideologiiamyzǧa sai keletın basym taqyryptar bekıtılıp, jaŋa formattaǧy konkurs ötkızıldı. Byltyr 16 ūlttyq film prokatqa şyqsa, 2025 jyly 14 jaŋa kinotuyndy jaryq köredı.
Sondai-aq, animasiia salasyna erekşe köŋıl bölınıp otyr. 2025 jyly 10 animasiialyq joba jasalyp, balalarǧa arnalǧan qazaqşa multfilmder öndırısı artady.
Telearnalardaǧy serialdardyŋ da sapasy artyp keledı. 2024 jyly memlekettık tapsyrys aiasynda 41 serial daiyndalyp, körsetıldı.
Ministrlık ūlttyq kino men serialdardy şetelge eksporttau mäselesıne de nazar audaryp, ūlttyq striming platformasyn ıske qosudy josparlap otyr.
Būdan bölek, kinoprokatqa şyǧatyn otandyq jäne şeteldık filmderdıŋ mazmūnyna bailanysty prokattau kuälıgın beru boiynşa zaŋnamany küşeitu jūmystary jürgızılude.
Kino salasyn būdan ärı kezeŋ-kezeŋmen jetıldıru jūmystary jalǧasady.
Bügınde jalpy mädeniet salasynda 8 myŋǧa tarta mädeniet ūiymynda 58 myŋnan astam adam qyzmet etedı. Byltyr teatrlarda ötken 16 myŋǧa juyq ıs-şaraǧa 3 mln-ǧa juyq körermen kelse, muzeilerde ūiymdastarylǧan ıs-şaraǧa 2 mln-nan asa adam qatysqan.
Būl rette ministr mädeni ūiymdarda ötetın kommersiialyq ıs-şaralardyŋ da mazmūnyna män beru kerek ekenın aitty.
«Öitkenı kielı sahna – talǧam men taǧylymnyŋ ordasy. Sol sebeptı de märtebelı önerdıŋ qadır-qasietın tüsırmei, bärımız de jauapkerşılıkpen qarauǧa tiıspız. Mädeniet oşaqtary saiasi lozungtar men ūrandardan ada bolyp, naǧyz önerdıŋ keŋ qanat jaiuyna jaǧdai jasauy kerek», – dedı Aida Balaeva.
Sonymen qatar, ministr el ışınde alauyzdyq tuǧyzyp, dıni, etnosaralyq arazdyqty qozdyru faktılerın boldyrmau üşın jauapkerşılıktı küşeitu kerek ekenın de atap öttı. Qazırgı kezde elımızde 18 konfessiiany bıldıretın 4 myŋǧa juyq tırkelgen dıni bırlestık bar. Sondyqtan, qoǧamnyŋ ruhani mäselelerın şeşude būl salada da bırlese jūmys ısteu oryndy.
Sondai-aq etnomädeni bırlestıkterdı granttyq qoldau etnosaralyq kelısım men bırlıktı damytuǧa yqpal etedı. Aida Balaeva osy mäselenıŋ qūqyqtyq qamtamasyz etıluın pysyqtau qajetın aitty.
Jalǧan aqparatpen küresu jäne aqparattyq keŋıstıktıŋ qauıpsızdıgın arttyru üşın «Mass-media turaly» jaŋa zaŋ qabyldandy. Ötken jyly onlain-platformalarda zaŋnamany būzǧan 67 myŋnan astam faktı anyqtalyp, 18 myŋnan astam material joiyldy. Ministrlık jurnalisterdıŋ bılıktılıgın arttyru, media sauattylyqty köteru jäne faktcheking boiynşa treningter ūiymdastyrudy qolǧa aldy.
2025 jyly Ortalyq Aziia mediaforumy ötedı, onda media salasynyŋ özektı mäselelerı talqylanbaq.
Taǧy bır maŋyzdy baǧyt – kreativtı industriialardy damytu. Memleket basşysy taiauda kreativtı industriialardy qoldau jäne damytu mäselelerı boiynşa zaŋǧa qol qoidy. Endı kreativtı industriialardy damytu qory jūmysyn bastaidy. Är öŋırde kreativtı habtar aşyluda. Bügınde respublika boiynşa 12 kreativtı ortalyq jūmys ısteidı, al 2025 jyly taǧy 8 ortalyq aşu josparlanǧan.
Ministrlık mädeniet salasyndaǧy infraqūrylymdy jaŋǧyrtu jūmystaryn jalǧastyruda. 2024 jyly el öŋırlerınde mädeniet nysandaryna qatysty 255 jöndeu jäne 45 qūrylys jūmystary aiaqtaldy.
Ūlttyq muzei, Mūhtar Äuezov atyndaǧy drama teatry, Natalia Sas atyndaǧy teatr jäne basqa da mädeniet nysandarynda jöndeu jūmystary jürgızılude.
Söz soŋynda, ministr 2025 jylǧa arnalǧan auqymdy josparlardy ıske asyruda barlyq sala mamandaryn, qoǧamdyq keŋester men jurnalisterdı belsendı qatysuǧa şaqyrdy.
«Halyqtyŋ bırlıgın nyǧaityp, elımızdıŋ tūraqty damytu –barşamyzǧa ortaq müdde. Endeşe, ortaq maqsat jolynda bırlese qyzmet ete bereiık», – dedı Aida Balaeva.
Derekköz: Mädeniet jäne aqparat ministrlıgı
