Osyǧan orai, Ūlttyq sport türlerı boiynşa sportşylar men sporttyq jylqylardy 5 Düniejüzılık köşpendıler oiyndaryna daiyndau jäne saiys barysynda süiemeldeu jūmystaryn jürgızu maqsatynda Qazaqstan Respublikasy Turizm jäne sport ministrlıgınıŋ tapsyrmasymen Keşendı ǧylymi top qūrylǧan bolatyn. Jobanyŋ bas serıktesı “Samūryq-Qazyna” ÄAQ, serıktesı “Sport qory” bolyp tabylady. “Ūlttyq sporttyŋ joǧary mektebı” janynan qūrylǧan Keşendı ǧylymi top qūramynda elımızge belgılı fiziolog, zootehnik, ippolog, sport psihology, biohimik ǧalymdar jūmys jasap jatyr.
“Jüirık taŋdap, at baptau - öner. Qazaqtyŋ atadan balaǧa ǧasyrlar boiy miras etıp qaldyryp kele jatqan ūlttyq önerı. Soǧys jaǧdaiyna ärkezde daiyn bolu üşın kemeŋger, batyr ata-babalarymyz joryq attaryn köptep, arnaiy daiyndap otyrǧan. Sondai attardy soǧystarǧa daiyndaityn oryndardyŋ bırı Şudyŋ şyǧys jaǧyndaǧy keŋ dala, qazırgı Otar poligony orny bolǧan. Soǧys täsılderıne jattyǧularyn bolaşaq sarbazdar jürgızgen. Ūlttyq at sporty türlerınıŋ köptıgınen, bırıne bırı ūqsamaityndyǧynan attardy daiyndau öte ülken öner. Ondai attarsyz jeŋıske jetu mümkın emes”,- deidı ǧylymi toptyŋ jetekşısı N.A.Kikebaev. Sondai-aq, ǧalym ūlttyq sport türlerınıŋ erekşelıkterıne bailanysty qai sport türıne qandai jylqy kerektıgı jönınde aitty.
Kökparǧa qandai at kerek? Jürektı, basy qaiym, keudelı, biıktıgı şoqtyǧynan 148-160 sm, arqaly, qabyrǧaly, sıŋırlı, sauyrly. Attar 80-100 kg salmaǧy bar kökparşymen jyldam oiyn körsetu kerek. Özımızdıŋ jylqylardan - qostanaidyŋ negızgı jäne dalalyq juan türlerı (Han (Nūrtöbe) degen qostanai aiǧyry - üzdık kökpar atty nominasiiasynan Altyn Tūǧyr 2016 j. ūtqan). Kökparǧa qarabaiyr, köşımnıŋ mınıs türın, qazaqy jylqylardyŋ aǧylşynmen, arappen budardaryn, qoltumalarynan daiyndauǧa bolady. Qyz quuǧa - qostanai jylqylary öte beiım. Qazaqstannyŋ 5 dürkın chempiondary. Audaryspaqqa - dodaǧa kıretın, juan, keudelı, sıŋırlı, mınezdı attar kerek. Öz tūqymdarymyzdan - qarabaiyrlar, budandar tiajelovoz, rysak, qostanai.Teŋge ıluge - şoqtyq biıktıgı 145-150 sm, jyldam, basy qaiym, jürısın būzbaityn attar kerek. Būǧan qazaq jylqylarynyŋ aǧylşynmen, qostanaimen budandary jaqsy keledı. Jorǧa jarys - rysaktardan şyqqan jorǧalar, amerikanyŋ ekı jürıstı standartbred tūqymy jäne qazaqi jorǧalarǧa osy aiǧyrlardy salyp budan alu. Bäigenıŋ är türıne - aǧylşyn, arab, qostanai jäne osy tūqymdardyŋ qoltuma budandaryn sūryptau kerek. Ūlttyq sportty damytu aiasynda tūqymdarymyzdy damytatyn ülken seleksiialyq jūmystardy keşendı türde atqaruǧa ǧylymi şeşımder auadai qajet.